17. ágúst 2023

Ábending til forseta Alþingis vegna svara dómsmálaráðuneytis um erlenda löggæslu á Íslandi

Umboðsmaður bendir forseta Alþingis á að orðalag í lögreglulögum, um heimild ríkislögreglustjóra til að fela erlendum ríkisborgurum framkvæmd löggæsluverkefna á Íslandi, sé of rúmt með tilliti til vilja löggjafans og almennra sjónarmiða um framsal valdheimilda. Ábendingunni er komið á framfæri í kjölfar svars frá dómsmálaráðuneytinu vegna spurninga um vopnaða erlenda lögregluþjóna hér á landi í maí.

Umboðsmaður óskaði eftir upplýsingum og skýringum vegna veru vopnaðra og einkennisklæddra erlendra lögreglumanna hér á landi í tengslum við leiðtogafund Evrópuráðsins. Af svari ráðuneytisins mátti ráða að það teldi orðalag greinar í lögreglulögum, sem heimilar þetta, ekki vera of víðtækt en tekið yrði til athugunar hvort tilefni væri til að setja nánari reglur um samstarf lögreglu við erlend lögregluyfirvöld og alþjóðastofnanir. Ekkert kom þó nánar fram um markmið eða efni slíkra reglna né hvort tekið yrði tillit til sjónarmiða í fyrirspurnarbréfi umboðsmanns. Þá er ljóst að ráðuneytið lítur svo á að það hafi verið fyllilega í samræmi við heimildir ríkislögreglustjóra að fela erlendu lögreglumönnunum umrædd verkefni.

Umboðsmaður bendir á að heimild ríkislögreglustjóra til að fela erlendum ríkisborgurum framkvæmd löggæsluverkefna á Íslandi sé ekki ótakmörkuð. Lögregluvald heyri til kjarna framkvæmdarvaldsins og því þurfi að gera ríkari kröfur en ella til framsals slíkra heimilda. Í ljósi túlkunar ráðuneytisins á ákvæðinu hefur umboðsmaður því sent forseta Alþingis ábendingu þar að lútandi. Orðalag ákvæðisins sé of rúmt og til þess fallið að valda misskilningi um markmið þess og önnur atriði sem við eigi. Samkvæmt lögskýringargögnum hafi verið gert ráð fyrir því að heimild ríkislögreglustjóra, að þessu leyti, kynni að verða nánar afmörkuð með frekari reglum dómsmálaráðherra. Svör ráðuneytisins gæfu ekki tilefni til að ætla að með slíkum reglum, ef þær yrðu settar, yrði sérstaklega tekið tillit til þeirra sjónarmiða sem umboðsmaður hefði komið á framfæri við það. Lauk hann því athugun sinni með ábendingu til forseta Alþingis.

  

  

Bréf umboðsmanns til forseta Alþingis

 

Tengd frétt

Spurt um lögreglustörf erlendra lögreglumanna hér á landi